ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΚΛΑΔΟΥ ΠΕ 02 - ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Να επιλέξετε στον παρακάτω κατάλογο λογισμικών για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών εκείνα που εντάσσονται στην κατηγορία του ανοιχτού λογισμικού (ανοιχτά μαθησιακά περιβάλλοντα):
1. «Ομηρικά έπη» του Ι.Ε.Λ.
2. "Perseus"
3. «Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα» του Κ.Ε.Γ.
4. «Ηρόδοτος» του Ι.Ε.Λ
5. "Thesaurus Linguae Graecae"
6. «Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Αρχαία Ελλάδα» του Π.Ι.
Στα σώματα κειμένων του «Περσέα» για κάθε λέξη του αρχαιοελληνικού κειμένου ποιες από τις παρακάτω δυνατότητες παρέχονται στον χρήστη:
1. μορφολογική ανάλυση της λέξης
2. σύνδεση με το οικείο λήμμα του λεξικού των Liddell-Scott-Jones
3. ανάλυση της συντακτικής λειτουργίας της λέξης
4. κανένα από τα παραπάνω
Αν θέλατε οι μαθητές σας να αναζητήσουν εικονογραφικό υλικό, για να το αξιοποιήσουν κατά την ανάγνωση ενός αρχαιοελληνικού κειμένου, σε ποιο από τα παρακάτω ανοιχτά περιβάλλοντα θα τους κατευθύνατε να ψάξουν;
- «Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα» του ΚΕΓ
- "Perseus"
- "Thesaurus Linguae Graecae"
- «Μικρός Απόπλους»
Για να αναζητήσουμε μέσα σε αρχαία ελληνικά κείμενα παραδείγματα σχετικά με τους τρόπους σύνταξης ενός ρήματος, ποια από τα παρακάτω λογισμικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε;
1. «Ανθολόγιο» του Ι.Ε.Λ.
2. «Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα» του ΚΕΓ
3. "Perseus"
4. «Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού»
5. "Thesaurus Linguae Graecae"
Για να αναζητήσουμε υλικό σχετικά με το αρχαίο ελληνικό θέατρο (λ.χ. θεατρικό οικοδόμημα, κουστούμια, εικαστικές αναπαραστάσεις κλπ.), ποια από τα παρακάτω λογισμικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε;
1. «Ανθολόγιο» του Ι.Ε.Λ.
2. «Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα» του ΚΕΓ
3. "Perseus"
4. «Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού»
5. «Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Αρχαία Ελλάδα»
Ένας καθηγητής που ζητά από τους μαθητής να χρησιμοποιήσουν έναν ηλεκτρονικό Συμφραστικό Πίνακα Λέξεων για να διαπιστώσουν επαγωγικά την ύπαρξη κάποιων συντακτικών δομών (λ.χ. την πτώση με την οποία συντάσσονται τα ρήματα μνήμης και λήθης):
1. Εφαρμόζει σύγχρονες στρατηγικές μάθησης στη γλωσσική διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών;
2. Χρησιμοποιεί τις ΤΠΕ στο πλαίσιο παραδοσιακών, μηχανιστικού τύπου, ασκήσεων σύνταξης, που βασίζονται σε συμπεριφοριστικές πρακτικές;
- Σωστή είναι η άποψη 1.
- Σωστή είναι η άποψη 2.
- Σωστές είναι και οι δύο απόψεις.
- Και οι δύο απόψεις είναι λανθασμένες.
Με ποια από τις παρακάτω απόψεις συμφωνείτε σχετικά με την αναζήτηση εικονογραφικού υλικού από το διαδίκτυο ως δραστηριότητα με τη χρήση των ΤΠΕ στο μάθημα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας:
- Δεν πρέπει να ξοδεύουμε, καθηγητές και μαθητές, χρόνο και μόχθο, για να πλοηγηθούμε στο διαδίκτυο και να συγκεντρώσουμε εικόνες, τη στιγμή που θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε το εικονογραφικό υλικό του σχολικού εγχειριδίου.
- Η αναζήτηση εικονογραφικού υλικού από το διαδίκτυο είναι μια μορφή διερευνητικής και συνεργατικής δραστηριότητας, που από μόνη της αλλάζει ριζικά τη διδακτική των αρχαίων κειμένων.
- Η αναζήτηση εικονογραφικού υλικού από το διαδίκτυο έχει νόημα ως δραστηριότητα, όταν στη συνέχεια το αποτέλεσμα της διερεύνησης αξιοποιείται στην προσέγγιση του κειμένου ή στον φωτισμό πτυχών του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Παρατίθεται άποψη εκπαιδευτικού:
«Οι φιλόλογοι -και ιδιαίτερα οι κλασικοί- δεν συνηθίζουν να υιοθετούν εύκολα νέες μεθόδους και πρακτικές. Μήπως οι παλιότεροι φιλόλογοι δεν τα κατάφεραν εξίσου καλά στη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών χωρίς τη βοήθεια πολυμέσων; Οι υπολογιστές είναι περισσότερο εργαλεία για τη δημιουργία κειμένων σε έντυπη μορφή. Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διδακτική διαδικασία.»
- Η άποψη του εκπαιδευτικού είναι σωστή, γιατί δεν έχουμε αξιόλογα παραδείγματα αξιοποίησης των ΤΠΕ στη διδακτική προσέγγιση των αρχαίων ελληνικών.
- Η άποψη είναι λανθασμένη, γιατί παρά τις αντίξοες συνθήκες (έλλειψη συγκροτημένων βάσεων δεδομένων, υποταγή κλειστών λογισμικών στις επιταγές της βιομηχανίας), οι ΤΠΕ μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσα από την αξιοποίηση προγραμμάτων, όπως το ΤLG ή ο Περσέας, και τη χρήση ανοικτού ή κλειστού λογισμικού. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στο γεγονός πως στη χώρα μας η αξιοποίηση των ΤΠΕ από τους διδάσκοντες τα αρχαία ελληνικά βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο και μεταβατικό στάδιο.
- Η άποψη είναι λανθασμένη, γιατί στο παρελθόν οι υπολογιστές κατάφεραν να συμβιώσουν με τους φιλολόγους. Ας μην ξεχνάμε τον Index Thomisticus, την προσπάθεια του John Ellison, ο οποίος πέρασε τη Βίβλο στον υπολογιστή στα 1957, το Concordance to Livy, το ΤLG κ.ά.
Παρατίθεται άποψη εκπαιδευτικού
«Για να διδάξω ένα μάθημα αρχαίων ελληνικών με την παραδοσιακή μορφή διδασκαλίας χρειάζομαι 1-2 ώρες προετοιμασίας στο σπίτι. Γιατί να προσπαθήσω να διδάξω το αντίστοιχο μάθημα χρησιμοποιώντας τις ΤΠΕ, από τη στιγμή που αυτή η προσπάθεια είναι αρκετά χρονοβόρα και δεν προσφέρει "εξασφαλισμένη" επιτυχία στην εκπλήρωση των απαιτούμενων διδακτικών στόχων; Προτιμώ να μην ασχοληθώ με τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών με τις ΤΠΕ, αλλά να συνεχίσω με την παραδοσιακή μορφή διδασκαλίας.»
Επιλέξτε τη σωστή απάντηση:
- Η άποψη είναι ορθή, γιατί η παραδοσιακή διδασκαλία του μαθήματος προσφέρει δοκιμασμένα στην πράξη αποτελέσματα, χρειάζεται λιγότερη προετοιμασία εκ μέρους του εκπαιδευτικού και μπορεί να ανταποκριθεί με μεγαλύτερη ευκολία στους διδακτικούς στόχους που ορίζει το Υπουργείο Παιδείας για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών. Ας μην ξεχνάμε πως οι ηλεκτρονικές πηγές και τα εργαλεία που έχει στη διάθεση του ο φιλόλογος δεν διαφέρουν σημαντικά στη λογική τους από τα διαθέσιμα έντυπα μέσα.
- Η άποψη του εκπαιδευτικού είναι λανθασμένη, γιατί δεν λαμβάνει υπόψη της πως η χρήση των ΤΠΕ έρχεται να βοηθήσει την τρέχουσα παιδαγωγική σε σημεία όπου αυτή αντιμετωπίζει προβλήματα ή δείχνει ξεπερασμένη. Αυτό που χρειάζεται ο εκπαιδευτικός είναι να γνωρίζει σε ποιο ακριβώς σημείο μπορούν να βοηθήσουν κάθε φορά οι ΤΠΕ τη διδασκαλία του μαθήματος, ώστε να μπορέσει να τις εντάξει με ομαλό και αποτελεσματικό τρόπο στη διδακτική διαδικασία.
- Η άποψη του εκπαιδευτικού είναι ορθή, γιατί στη χώρα μας οι ΤΠΕ βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο και μεταβατικό στάδιο και δεν μπορούν προς το παρόν να χρησιμοποιηθούν σε μεγάλο βαθμό στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία.
Είναι δεδομένο πως το λογισμικό «Ομηρικά Έπη» προσφέρει υλικό, το οποίο σε σύγκριση με το σχολικό εγχειρίδιο κρίνεται ανεπαρκές. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αξιοποιηθούν τα διαθέσιμα μέσα διδασκαλίας (το σχολικό εγχειρίδιο και το ανωτέρω λογισμικό) στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών;
Επιλέξτε τη σωστή απάντηση:
- Το σχολικό εγχειρίδιο επαρκεί για την εκπλήρωση των απαιτούμενων διδακτικών στόχων.
- Ο μαθητής μπορεί σε κάθε ενότητα μέσω του λογισμικού να αποκτήσει περισσότερο ενδιαφέρον για το μάθημα και έτσι να επιτευχθούν πιο εύκολα οι διδακτικοί στόχοι.
- Ο διδάσκων οφείλει ανάλογα με το διαθέσιμο υλικό να συνδυάζει το έντυπο με το ηλεκτρονικό εργαλείο, να αναπροσαρμόζει τις στρατηγικές του και να χρησιμοποιεί το λογισμικό όπου αυτός κρίνει πως αυτό θα εξυπηρετήσει κάποιο διδακτικό στόχο.
Υποθέστε ότι ένας εκπαιδευτικός εκφράζει την ακόλουθη κρίση για το λογισμικό "Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Αρχαία Ελλάδα":
«Αποτελεί μια παρουσίαση-επίδειξη του πληροφοριακού υλικού, που μπορεί να εμπλουτίζει τη διαδικασία της μάθησης, να κινητοποιεί πολύπλευρα το μαθητή, να δημιουργεί ποικίλες προοπτικές διερευνητικής μάθησης και να δίνει δυνατότητες για διάδραση».

Εξηγείστε για ποιο λόγο διαφωνείτε μαζί του:
- Επειδή το λογισμικό δεν προσφέρει εικαστικό υλικό, το οποίο θα μπορούσε να προσδώσει αμεσότητα στην προσέγγιση του αρχαίου κόσμου.
- Επειδή το υλικό που παρατίθεται είναι συνοδευτικό της διδασκαλίας και δεν δίνει παρά σε μικρό βαθμό τη δυνατότητα για διάδραση.
- Επειδή το λογισμικό δεν προσφέρει πηγές (κείμενα) και εξειδικευμένες πληροφορίες, οι οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τους μαθητές σε μια συνθετική εργασία.
Ένας εκπαιδευτικός εξηγεί στους μαθητές του τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να αξιοποιήσουν στη μελέτη ενός κειμένου τους λεξικούς τύπους μέσα στα συμφραζόμενα τους που συγκέντρωσαν από έναν Συμφραστικό Πίνακα Λέξεων (ΣΠΛ):
1. για να διαπιστώσουν μόνοι τους, επαγωγικά, την ύπαρξη κάποιων συντακτικών δομών και
2. για να μελετήσουν τη σημασιολογική αξία μιας λέξης ανάλογα με τα συμφραζόμενα της.

Θεωρείτε ότι η προσέγγιση αυτή του εκπαιδευτικού:
- Συνιστά μια ολοκληρωμένη και πολύπλευρη πρόταση για την αξιοποίηση των ΣΠΛ.
- Είναι μια σοβαρή προσπάθεια αξιοποίησης ανοιχτών - δυναμικών ηλεκτρονικών περιβαλλόντων στη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, αν και δεν καλύπτει όλες τις δυνατότητες για πολύπλευρη και δημιουργική αξιοποίηση των ΣΠΛ.
- Είναι μια πρόταση που υιοθετεί ξεπερασμένες θεωρητικές αντιλήψεις για τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
Ένας εκπαιδευτικός εξηγεί έναν διπλό, κατά τη γνώμη του, κίνδυνο που ενυπάρχει στην αξιοποίηση των ΤΠΕ κατά τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας: «Ακούγεται παράδοξο, αλλά ο κίνδυνος είναι υπαρκτός: η χρήση των ΤΠΕ μπορεί να καταργήσει στην πράξη την εκμάθηση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Από τη μια παρέχει εργαλεία που ευνοούν την επιστροφή στη γραμματικό-συντακτική μέθοδο και από την άλλη μας προτρέπει να μετατρέψουμε το μάθημα σε αποκλειστικά κουλτουραλιστικό.»
Γιατί θεωρείτε ότι ο εκπαιδευτικός διατυπώνει αυτήν την άποψη;
1. Ο εκπαιδευτικός κινδυνολογεί, επειδή πάσχει από τεχνοφοβία.
2. Επειδή διαπιστώνει ότι πολλά λογισμικά χρησιμοποιούν στη διδακτική της αρχαίας ελληνικής γλώσσας παραδοσιακές, μηχανιστικού τύπου, ασκήσεις γραμματικής ή σύνταξης, που βασίζονται σε συμπεριφοριστικές πρακτικές του παρελθόντος.
3. Επειδή τα περισσότερα από τα υπάρχοντα λογισμικά δίνουν πρόσβαση σε υλικό σε σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και όχι σε σε σχέση με την αρχαία ελληνική γλώσσα και γραμματεία.
4. Επειδή δεν γνωρίζει τις πραγματικές δυνατότητες των ΤΠΕ.
Παρατίθεται άποψη εκπαιδευτικού:
«Δε νομίζω πως το διαδίκτυο είναι απαραίτητο στη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών, αφού τα σχολικά εγχειρίδια και τα διαθέσιμα λογισμικά επαρκούν για τη μετάδοση των απαραιτήτων γνώσεων στον μαθητή. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε τους κινδύνους από τη λανθασμένη χρήση του διαδικτύου και το χαμηλής ποιότητας προσφερόμενο υλικό στους διάφορους ιστοτόπους, κρίνω πως το διαδίκτυο είναι μάλλον περιττό για την εκπαιδευτική διαδικασία.»
Επιλέξτε τη σωστή απάντηση:
- Η άποψη του εκπαιδευτικού είναι λανθασμένη, γιατί δεν λαμβάνει υπόψη της πως τόσο τα σχολικά εγχειρίδια όσο και τα κλειστά λογισμικά κρατούν παθητικό τον μαθητή, καθώς του προσφέρουν καθοδηγούμενη διερεύνηση και διδασκαλία. Από την άλλη η αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο μπορεί να βοηθήσει στην εξάσκηση της κριτικής ικανότητας των μαθητών. Ας μην ξεχνάμε ακόμη πως στο διαδίκτυο υπάρχουν αρκετές χρήσιμες σελίδες για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών.
- Η άποψη του εκπαιδευτικού είναι λανθασμένη, γιατί ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και δεν νοείται οι μαθητές να μην είναι εξοικειωμένοι με τα πολυμέσα.
- Η άποψη του εκπαιδευτικού κρίνεται ορθή, αν αναλογιστούμε πως στο διαδίκτυο προσφέρεται ανομοιογενές ποιοτικά υλικό.
Παρατίθεται άποψη εκπαιδευτικού
«Το διαθέσιμο ηλεκτρονικό υλικό για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών αναφέρεται ιδιαίτερα στο Γυμνάσιο και προσανατολίζεται κυρίως στην αρχαιογνωσία, παρά στην αρχαίογλωσσία. Επομένως δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω τις ΤΠΕ, αν θέλω να προσφέρω στους μαθητές μια σφαιρική προσέγγιση του αρχαίου ελληνικού κόσμου.»
- Η άποψη είναι σωστή, γιατί η υπεροχή της αρχαιογνωσίας που παρατηρείται στο διαθέσιμο ηλεκτρονικό υλικό θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε περιορισμό της διδακτικής της αρχαίας ελληνικής γλώσσας σε παραδοσιακές, μηχανιστικού τύπου, ασκήσεις γραμματικής ή συντακτικού. Έτσι τα αρχαία θα μετατραπούν σε μάθημα πολιτισμού.
- Η άποψη είναι λανθασμένη, γιατί ο εκπαιδευτικός μπορεί να αντλήσει από το διαδίκτυο υποδείγματα διδασκαλίας με τη χρήση ΤΠΕ, τα οποία εφαρμόστηκαν από άλλους εκπαιδευτικούς. Έτσι θα μπορέσει να ισορροπήσει τους διδακτικούς στόχους.
- Πράγματι στο διαθέσιμο ηλεκτρονικό υλικό υπάρχει πολλές φορές μονομερής προσέγγιση του αρχαίου κόσμου. Γι' αυτό χρειάζεται ιδιαίτερος μόχθος εκ μέρους του εκπαιδευτικού, για να εντοπίσει πηγές και να επινοήσει ευέλικτες στρατηγικές διδασκαλίας, ώστε να συνδυάσει το περιεχόμενο με τη μορφή των κειμένων.