Οι υπολογιστές μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους φιλολόγους:
1. Στο πλαίσιο των φιλολογικών μαθημάτων (τυπικός σχολικός γραμματισμός).
2. Στο πλαίσιο διάφορων προγραμμάτων που πραγματοποιούνται στο σχολείο, στα οποία συχνά συμμετέχουν και φιλόλογοι, π.χ. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Αγωγή Υγείας κλπ. (Ημιτυπικές μορφές σχολικού γραμματισμού).
3. Στο πλαίσιο διάφορων εκδηλώσεων του σχολείου, όπως σχολικές γιορτές, εκδρομές, διάφορες εκδηλώσεις (άτυπες μορφές σχολικού γραμματισμού).

Τα πλεονεκτήματα του διαδικτύου στη γλωσσική διδασκαλία, όπως επισημαίνονται από τη βιβλιογραφία, είναι:
1. Οι μεγάλες δυνατότητες που παρέχει στη δημιουργία πραγματικών περιστάσεων επικοινωνίας.
2. Η ευκολία με την οποία μπορεί να αναζητηθεί και να ευρεθεί ποικίλο γλωσσικό υλικό σε αυθεντική μορφή.
3. Η ενσωμάτωση, κατά τρόπο λειτουργικό, στο γλωσσικό Curriculum νέων μορφών γραμματισμού, απαραίτητων για το μελλοντικό πολίτη.

Τα προγράμματα Επεξεργασίας Κειμένου είναι περιβάλλοντα που έχουν αξιοποιηθεί επιστημονικά αλλά και στην τάξη (στη διδασκαλία της γλώσσας), κυρίως:

Ποια από τις παρακάτω εκδοχές νομίζετε ότι είναι πιο κοντά στις σύγχρονες αναζητήσεις στην αξιοποίηση του διαδικτύου στη διδασκαλία της ελληνικής:
1. Ανταλλαγή ασκήσεων γραμματικής με παιδιά άλλων σχολείων.
2. Διδασκαλία του γραπτού λόγου, αντιμετωπίζοντας το γράψιμο ως δυναμική διαδικασία.
3. Άντληση αυθεντικού υλικού από δάσκαλο και μαθητές, που μπορεί να αξιοποιηθεί με ποικίλους τρόπους στη διδασκαλία.

Με την αξιοποίηση των υπολογιστών στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων αποβλέπουμε:
1. Στη εξάσκηση των παιδιών στη χρήση των νέων μέσων, αφού αποτελούν μέσα πρακτικής γραμματισμού (μέσα για διάβασμα, γράψιμο και επικοινωνία).
2. Στη δημιουργία ενεργών και δημιουργικών μαθητών.

Η παραδοσιακή προσέγγιση στη γλωσσική διδασκαλία:
1. Δίνει βαρύτητα στη διδασκαλία του κειμένου.
2. Δίνει βαρύτητα στην περίσταση επικοινωνίας
3. Δίνει βαρύτητα στην πολυτροπικότητα.

Η δομιστική προσέγγιση στη γλωσσική διδασκαλία:
1. Δίνει βαρύτητα στη διδασκαλία του κειμένου.
2. Δίνει βαρύτητα στην περίσταση επικοινωνίας
3. Δίνει βαρύτητα στην πολυτροπικότητα.

Η επικοινωνιακή προσέγγιση στη γλωσσική διδασκαλία:
1. Δίνει βαρύτητα στην περίσταση επικοινωνίας.
2. Δίνει βαρύτητα στη διδασκαλία της γλώσσας σε επίπεδο πρότασης.
3. Δίνει βαρύτητα στη διδασκαλία της γλώσσας σε επίπεδο λέξης

Η λογική του υπολογιστή ως δασκάλου στο μάθημα της γλωσσικής διδασκαλίας είναι μια οπτική που αναπτύχθηκε:
1. Στο πλαίσιο ξεπερασμένων για σήμερα επιστημονικών αντιλήψεων (συμπεριφοριστικών, δομιστικών).
2. Στο πλαίσιο σύγχρονων επιστημονικών αντιλήψεων, κυρίως επικοινωνιακών.
3. Στο πλαίσιο σύγχρονων επιστη μονικών αντιλήψεων που αντιμετωπίζουν τον υπολογιστή ως μέσο πρακτικής γραμματισμού.

Το λογισμικό που κινείται στο πλαίσιο της λογικής "Ο υπολογιστής ως δάσκαλος" στο μάθημα της διδασκαλίας της γλώσσας.
1. Είναι ανοιχτό - διερευνητικό λογισμικό.
2. Είναι κλειστό - παραδοσιακού τύπου λογισμικό.

Στην κατηγορία του λογισμικού ως μέσου πρακτικής γραμματισμού ανήκουν:
1. Τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου, τα προγράμματα παρουσίασης και τα ποικίλα περιβάλλοντα του διαδικτύου που δίνουν τη δυνατότητα για γράψιμο, διάβασμα και επικοινωνία.
2. Τα κλειστά περιβάλλοντα εκπαιδευτικού λογισμικού.

Στην κατηγορία του κλειστού λογισμικού για τη γλωσσική διδασκαλία ανήκουν:
1. Το λογισμικό που μετατρέπει τον υπολογιστή σε δάσκαλο.
2. Τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου, τα προγράμματα παρουσίασης και τα ποικίλα περιβάλλοντα του διαδικτύου που δίνουν τη δυνατότητα για γράψιμο, διάβασμα και επικοινωνία.

Στην κατηγορία του ανοιχτού λογισμικού (ανοιχτά διερευνητικά περιβάλλοντα) για τη γλωσσική διδασκαλία ανήκουν:
1. (Μεταξύ άλλων) Τα Σώματα Κειμένων και τα ηλεκτρονικά λεξικά.
2. Το λογισμικό που μετατρέπει τον υπολογιστή σε δάσκαλο.

Τα σώματα κειμένων είναι:
1. Ανοιχτό λογισμικό
2. Λογισμικό που μετατρέπει τον υπολογιστή σε δάσκαλο

Τα ηλεκτρονικά λεξικά είναι:
1. Ανοιχτό λογισμικό
2. Λογισμικό που μετατρέπει τον υπολογιστή σε δάσκαλο

Τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου είναι:

Τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου:

Παρατίθεται άποψη εκπαιδευτικού:
«Δε νομίζω ότι ο υπολογιστής είναι απαραίτητος στη διδασκαλία της γλώσσας. Γιατί το παιδί να γράφει με τον υπολογιστή και όχι με το χέρι; Σημασία έχει να ξέρει να γράφει και όχι το μέσο που χρησιμοποιεί, αφού τα μέσα δεν διαφέρουν μεταξύ τους».
Λαμβάνοντας υπόψη τη σχέση γλώσσας -τεχνολογίας - γραμματισμού επιλέξτε τη σωστή απάντηση:

Παρατίθεται άποψη εκπαιδευτικού για το αν υπάρχει (και ποια) σχέση μεταξύ γλώσσας και τεχνολογίας:
"Ναι, υπάρχει. Η εξέλιξη της τεχνολογίας επηρεάζει κατά πολύ και τη γλώσσα, καθώς η δεύτερη υποχρεώνεται να προβεί στο σχηματισμό νέων λέξεων που θα αναφέρονται σε καινούρια δεδομένα. Έχουμε συνεχή διεύρυνση λεξιλογίου ή ακόμη και διαφορετική χρήση παλαιότερων λέξεων (π.χ. ποντίκι)"

Παρατίθεται άποψη - απάντηση εκπαιδευτικού για το αν υπάρχει (και ποια) σχέση μεταξύ γλώσσας και τεχνολογίας:
"Ναι υπάρχει, γιατί αν μπούμε στο ίντερνετ θα βρούμε σίγουρα και επιστημονικά κείμενα πολύ καλά γραμμένα και άρα διαβάζοντας θα βελτιώσουμε σίγουρα τη γλωσσική μας ικανότητα, αν ανοίξουμε την τηλεόραση θα ακούσουμε ένα καλό διάλογο, άρα θα μάθουμε να μιλούμε και πιο σωστά και να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιο μας, και σίγουρα με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να καλλιεργήσουμε καλύτερα τη γλωσσική μας ικανότητα"
1. Η εκπαιδευτικός προσεγγίζει σωστά το θέμα ως προς τη σχέση γλώσσας - τεχνολογίας και γραμματισμού.
2. Η εκπαιδευτικός κάνει μια εξωτερική επισήμανση και δεν υπεισέρχεται στην ουσία

Εκπαιδευτικός αξιοποιεί τα Σώματα Κειμένων, προκειμένου να αντλήσει υλικό για τη διδασκαλία του λεξιλογίου και τη γραμματικής. Η αξιοποίηση γίνεται ως εξής: αναζητεί πώς χρησιμοποιείται κάποια λέξη σε αυθεντικές προτάσεις των Σωμάτων Κειμένων, αφαιρεί τη λέξη στην οποία θέλει να ασκήσει τους μαθητές, φωτοτυπεί πολλά τέτοια παραδείγματα και ζητά από τα παιδιά να συμπληρώσουν τα κενά.
Η άποψη αυτή του εκπαιδευτικού για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία της γλώσσας στηρίζεται:
1. Σε σύγχρονες θεωρητικές απόψεις που αξιοποιούν τις ΤΠΕ ως μέσα πρακτικής γραμματισμού.
2. Σε απόψεις που αξιοποιούν τις ΤΠΕ στο πλαίσιο γνωστών αλλά ξεπερασμένων θεωρητικών αντιλήψεων που κινούνται στο πλαίσιο της δομιστικής λογικής.

Υποθέστε ότι κατά την πρώτη μέρα γνωριμία σας με εκπαιδευτικούς, ένας εκπαιδευτικός δίνει την παρακάτω απάντηση στο ερώτημα σας "Τι μπορεί να προσφέρει ο υπολογιστής στη διδασκαλία της γλώσσας"
".... Ο υπολογιστής μπορεί να προσφέρει ανατροφοδότηση στον μαθητή, άρα αν εγώ οργανώσω σωστά τις ομάδες μου και βάλω τους μαθητές να δουλέψουν στους υπολογιστές κάποιος μαθητής ή κάποιοι μαθητές που είναι πιο αδύνατοι από τους άλλους παρασύρονται, σε εισαγωγικά η λέξη, θετικά από τους συμμαθητές τους και προχωρούν πιο μπροστά. Έτσι απελευθερώνει χρόνο και μένει χρόνος στον καθηγητή να πάει εκεί που ξέρει ότι ο μαθητής, κάποιος μαθητής, κάποιοι μαθητές, τον έχουν ανάγκη και θα πάει να τους προσφέρει ατομική βοήθεια γιατί ξέρει ότι η άλλη ομάδα θα πάρει την ανάδραση από τον υπολογιστή και θα πάει πιο κάτω, άρα δεν τον έχει τόση ανάγκη. Επομένως υπάρχει χρόνος που δεν υπάρχει αν κάμνεις το μάθημα σου με τον παραδοσιακό τρόπο, γιατί είσαι όλη την ώρα με όλους ενώ με τούτον τον τρόπο κερδίζεις χρόνο".
Από την απάντηση αυτή προκύπτει ότι ο εκπαιδευτικός:
1. Είναι εξοικειωμένος με το λογισμικό τύπου "O υπολογιστής ως δάσκαλος" και προσπαθεί να εφαρμόσει έναν σύγχρονο τρόπο αξιοποίησης του.
2. Είναι εξοικειωμένος με τα ανοιχτά - διερευνητικά περιβάλλοντα.
3. Είναι εξοικειωμένος με τα ηλεκτρονικά περιβάλλοντα πρακτικής γραμματισμού και τον τρόπο διδακτικής αξιοποίησης τους.

Εκπαιδευτικός αξιοποιεί τα Σώματα Κειμένων, προκειμένου να αντλήσει υλικό για τη διδασκαλία του λεξιλογίου και τη γραμματικής. Η αξιοποίηση γίνεται ως εξής: αναζητεί πώς χρησιμοποιείται κάποια λέξη σε αυθεντικές προτάσεις των Σωμάτων Κειμένων, αφαιρεί τη λέξη στην οποία θέλει να ασκήσει τους μαθητές, φωτοτυπεί πολλά τέτοια παραδείγματα και ζητά από τα παιδιά να συμπληρώσουν τα κενά.
Η άποψη αυτή του εκπαιδευτικού για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία της γλώσσας στηρίζεται:
1. Σε δομιστικού τύπου οπτικές για τη διδασκαλία της γλώσσας και της γραμματικής.
2. Σε επικοινωνιακού τύπου οπτικές για τη διδασκαλία της γλώσσας και της γραμματικής.
3. Σε κειμενοκεντρικού τύπου οπτικές για τη διδασκαλία της γλώσσας και της γραμματικής.

Υποθέστε ότι εργάζεστε σε κάποιο Γυμνάσιο και σας έρχεται ένα εκπαιδευτικό λογισμικό για την υποστήριξη της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας που παρέχει: δυνατότητα εξάσκησης με πολλούς τρόπους, αυτόματης διόρθωσης και ανατροφοδότησης του μαθητή, σύνδεσης της άσκησης με τη θεωρία και ενημέρωσης του διδάσκοντος για την πορεία - επίδοση του κάθε μαθητή. Το περιεχόμενο αφορά τη διδασκαλία της Γραμματικής και του λεξιλογίου και ακολουθεί τη λογική της εξάσκησης σε επίπεδο λέξης και πρότασης (Γραμματική, συντακτικό, λεξιλόγιο, παραγωγή, ορθογραφία κλπ.). Το λογισμικό αυτό συνοδεύεται από κείμενο στο οποίο τονίζεται η σημασία της αξιοποίησης των υπολογιστών στην εκπαίδευση με τα εξής επιχειρήματα: οι υπολογιστές είναι αγαπητοί στα παιδιά μ' αποτέλεσμα η μάθηση να γίνεται ελκυστικότερη, τα παιδιά προετοιμάζονται για τη σύγχρονη κοινωνία των πληροφοριών και της επικοινωνίας, η ύλη μπορεί να δοθεί με πολλούς τρόπους και να συνοδεύεται από ήχους, χρώματα και μουσική, το κάθε παιδί μπορεί να ακολουθήσει τη δική του πορεία και να μάθει έτσι ευκολότερα την ύλη των βιβλίων το κάθε παιδί έχει τον προσωπικό του δάσκαλο που δίνει την απαραίτητη κάθε φορά ανατροφοδότηση, αλλά μπορεί να ακολουθήσει και το δικό του ρυθμό μάθησης, ο δάσκαλος έχει μια πλήρη εικόνα για την ατομική επίδοση του κάθε μαθητή.
Το λογισμικό αυτό:
1. Προωθεί τη διερευνητική μάθηση.
2. Χρησιμοποιεί τον υπολογιστή ως δάσκαλο και κινείται σε συμπεριφοριστικού/ δομιστικού τύπου λογική.
3. Προωθεί την επικοινωνιακή αντίληψη στη διδασκαλία της γλώσσας.

Βρίσκετε στο διαδίκτυο το παρακάτω φύλο εργασίας που προέρχεται από σενάριο για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία της γλώσσας. Το φύλλο εργασίας είναι μέρος ενός ευρύτερου σεναρίου, απευθύνεται στους μαθητές και προτείνει τα εξής:
 

Φύλλο εργασίας
1. Εργαστείτε σε τριάδες.
2. Ανοίξτε τον υπολογιστή σας και πληκτρολογήστε τη διεύθυνση http://www.greek-language.gr
3. Από την ενότητα Σώματα Κειμένων επιλέξτε το σώμα κειμένων σχολικού λόγου.
4. Πληκτρολογήστε τη λέξη κάτοπτρο.
5. Σε ποια σχολικά μαθήματα χρησιμοποιείται η λέξη; Επιλέξτε και γράψτε δύο ενδεικτικά παραδείγματα για το κάθε μάθημα.
6. Συνεργαστείτε μεταξύ σας, έτσι ώστε να προκύψει κοινό αποτέλεσμα.
7. Εκτυπώστε την εργασία σας.
8. Κλείστε τη σελίδα και τον υπολογιστή σας.

Το σενάριο αυτό:

1. Είναι εξαιρετικά προχωρημένο και υποστηρίζει τη διερευνητική λογική στη μάθηση.
2. Υποστηρίζει σε ένα επιφανειακό μόνο επίπεδο τη διερευνητική λογική στη μάθηση, αφού στην ουσία αφήνει ελάχιστα περιθώρια πρωτοβουλίας στους μαθητές.
3. Και οι δύο απαντήσεις είναι ορθές.
4. Και οι δύο απαντήσεις είναι λαθεμένες.

Υποθέστε ότι επιλέγεστε ως επιμορφωτής και στα μαθήματα σας έρχεται εκπαιδευτικός που σας παρουσιάζει τα εξής δεδομένα:
«Εργάζομαι σε μια τάξη Γυμνασίου μιας ακριτικής περιοχής. Το τμήμα μου αποτελείται από δεκαπέντε περίπου μαθητές ' χαμηλών επιδόσεων στην ελληνική γλώσσα', αλλά χωρίς ιδιαίτερα μαθησιακά προβλήματα. Στο σχολείο μου διαθέτω εργαστήριο με πολλές ελεύθερες ώρες, διδάσκω πολλά διδακτικά αντικείμενα στην ίδια τάξη και υπάρχει η δυνατότητα να αξιοποιηθεί και μέρος του ελεύθερου χρόνου των παιδιών. Στο σχολείο μου δεν υπάρχει κάποια παράδοση στη διδασκαλία της γλώσσας με την αξιοποίηση των ΤΠΕ, έτσι έχω απόλυτη ελευθερία αλλά και την ευθύνη για το συνολικό σχεδιασμό και υλοποίηση της διδασκαλίας.»

Στην εκπαιδευτικό αυτή θα προτείνατε:

Υποθέστε ότι κατά την πρώτη μέρα γνωριμία σας με εκπαιδευτικούς, ένας εκπαιδευτικός δίνει την παρακάτω απάντηση στο ερώτημα αν υπάρχει σχέση μεταξύ γλώσσας και τεχνολογίας:

"... η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο διδασκαλίας για το κάθε μάθημα είτε είναι γλώσσα είτε είναι ιστορία είτε είναι οτιδήποτε, ακριβώς για να διαφοροποιήσω το περιβάλλον, ακριβώς για να κάμω ένα περιβάλλον πιο ελκυστικό για μάθηση, για να κάμω τους μαθητές μου να θέλουν να μπουν μέσα στην τάξη, να παρακολουθήσουν και εν τέλει να μην κάμνω το μάθημα μου κάθε φορά με τον ίδιο τρόπο. Δεν είπα ότι θα πετάξουμε το βιβλίο, θα το βάλουμε στην άκρη, πάντα θα χρησιμοποιούμε το βιβλίο αλλά και κάτι άλλο."

Η πληροφορία που παίρνετε από το απόσπασμα αυτό σας οδηγεί στην εξής σκέψη, σε σχέση με τη στρατηγική επιμόρφωσης που θα ακολουθήσετε στο μάθημα της γλώσσας.
1. Ο εκπαιδευτικός αυτός είναι ήδη έτοιμος και δεν χρειάζεται να δώσω βαρύτητα στην θεωρητική του κατάρτιση σε κάτι νέο.
2. Ο εκπαιδευτικός αυτός χρειάζεται καλή ενημέρωση για τα λογισμικά πολυμέσων και τις δυνατότητες που προσφέρουν.
3. Ο εκπαιδευτικός χρειάζεται καλή κατάρτιση, προκειμένου να αντιληφθεί ότι οι ΤΠΕ στη γλώσσα δεν είναι απλώς ένα καλύτερο μέσο για την κατάκτηση της ύλης, αλλά και ένα μέσο πρακτικής γραμματισμού με ιδιαιτερότητες.

Υποθέστε ότι κατά την πρώτη μέρα γνωριμία σας με εκπαιδευτικούς, μία εκπαιδευτικός δίνει την παρακάτω απάντηση στο ερώτημα ποιος είναι ο ρόλος του υπολογιστή στο μάθημα της γλώσσας:

"Άπλα βοηθητικός. Τίποτε άλλο. Συμπληρώνει. Τα ίδια πράγματα που θέλω να κάμω μπορώ και με άλλους τρόπους. Να φέρω εγώ η ίδια αποκόμματα για παράδειγμα άρθρα από εφημερίδες, ειδήσεις κλπ.. Απλώς στην περίπτωση του υπολογιστή μπορώ να τα πάρω από το διαδίκτυο. Είναι ένας άλλος τρόπος βοηθητικός, συμπληρωματικός, αλλάζεις λίγο το μάθημα σου."

Η πληροφορία που παίρνετε από το απόσπασμα αυτό σας οδηγεί στην εξής σκέψη, σε σχέση με τη στρατηγική επιμόρφωσης που θα ακολουθήσετε στο μάθημα της γλώσσας.
1. Η εκπαιδευτικός αυτή είναι ήδη έτοιμη και δεν χρειάζεται να δώσω βαρύτητα στην θεωρητική της κατάρτιση σε κάτι νέο.
2. Η εκπαιδευτικός αυτή χρειάζεται καλή ενημέρωση για τα ανοιχτά διερευνητικά περιβάλλοντα και τις δυνατότητες που προσφέρουν.
3. Η εκπαιδευτικός χρειάζεται καλή κατάρτιση, προκειμένου να αντιληφθεί ότι οι ΤΠΕ στη γλώσσα δεν είναι απλώς ένα καλύτερο μέσο για την κατάκτηση της ύλης, αλλά και ένα μέσο πρακτικής γραμματισμού με ιδιαιτερότητες.