e-χαρταετός

Τι συμβαίνει όταν μπλέκουμε τη γραφειοκρατία με τα ηλεκτρονικά μέσα; Τι προκύπτει από την ανάμιξη της παραδοσιακής διοίκησης με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση; Πώς διαχειριζόμαστε το ηλεκτρονικό μέρος της δημόσιας διοίκησης;

Όπως ακριβώς και σε πολλούς άλλους τομείς έτσι και στο θέμα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης τρέχουμε πίσω από την εξέλιξη. Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως, μετά από τον αρχικό νόμο (2672/98 Υπ. Βάσω Παπανδρέου),  τα διάφορα ζητήματα που προκύπτουν ρυθμίζονται με εγκυκλίους. Βέβαια μέσα σ’ αυτά 14 χρόνια οι ρυθμοί των αλλαγών στο διαδίκτυο και στις άλλες ψηφιακές υπηρεσίες είναι ιλιγγιώδεις κι αυτό απαιτεί ευελιξία και ταχύτητα (ποιος την έχασε θα μου πείτε για να τη βρεί το δυσκίνητο τέρας…).

Πρόσφατα γίναμε μάρτυρες ενός συμβάντος που εμπλέκει την παραδοσιακή διοίκηση (και το παραδοσιακό “κάρφωμα”) με την η-διοίκηση (και το αντίστοιχο e-pin). Το σκηνικό έχει ως εξής…

Διευθύντρια σχολείου στέλνει “ηλεκτρομήνυμα” (email στο εξής) με κάποια σχόλια που ενοχλούν ανώτερους ιεραρχικά. Ο ανώτερος ιεραρχικά καλεί σε απολογία τη διευθύντρια για κριτική στη διοίκηση και για μη υπηρεσιακή χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Δε θα ασχοληθώ με το περιεχόμενο του email αλλά με τη χρήση των ψηφιακών μέσων.

Αρχικά να τονίσουμε πως ο ανώτερος ιεραρχικά δεν περιλαμβανόταν στη λίστα αποδεκτών. Έλαβα γνώση αφού κάποιους από τους αποδέκτες του προώθησε το μήνυμα.  Τι έχουμε εδώ; Ένα καραμπινάτο e-pin! (κάρφωμα δηλαδή). Σ’ αυτό βασίστηκε και η κλήση σε απολογία.

Και θέτω εγώ το παρακάτω ερώτημα…

Με ποιο τρόπο εξασφάλισε ο εγκαλών ότι το email γράφτηκε από το συγκεκριμένο πρόσωπο, τη διευθύντρια δηλαδή. Με λίγα λόγια πώς έγινε η ταυτοποίηση διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μηνυμάτος που διακινήθηκε απ΄ αυτό και προσώπου που το έγραψε; Γιατί αν δεν έγινε ταυτοποίηση τότε όλες οι κατηγορίες δεν στέκουν. Η ταυτοποίηση γίνεται με τη χρήση ψηφιακής υπογραφής όπως καθορίζεται στο ΠΔ 150/2001 η δε διακίνηση εγγράφων όπως στο ΠΔ 342/2002 (και άλλες εγκυκλίους). Όμως όπως είναι γνωστό η ψηφιακή υπογραφή δεν είναι ένα γενικευμένο πρότυπο στο χώρο της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και σίγουρο οι διευθυντές των σχολείων δεν έχουν αποκτήσει ακόμα. Παράλληλα δεν υφίσταται ένας μηχανισμός αυτόματης ηλεκτρονικής πρωτοκόλλησης εισερχομένων-εξερχομένων στα σχολεία μας.

Άρα δεν υπήρχε τρόπος να γνωρίζει ο οποιοσδήποτε με βεβαιότητα ποιο φυσικό πρόσωπο είναι ο αποστολέας (ούτε ο ..προωθών). Και μη μου πείτε είναι “φως φανάρι”, γιατί πρόσφατα συνέβει το εξής. Εκπαιδευτικός που υπηρετούσε πριν από χρόνια σε ένα σχολείο χρησιμοποίησε το email του παλιού σχολείου (γνώριζε κωδικούς κλπ.) για εγγραφή του σε διάφορους δικτυακούς τόπους. Δεν ήταν τίποτε “περίεργοι” δικτυακοί τόποι αλλά θα μπορούσαν να είναι. Ή θα μπορούσε επίσης να συντάξει σε ένα internet – καφέ ένα υβριστικό μήνυμα κι από κάτω να υπέγραφε με όποιο όνομα ήθελε. Κι άντε ψάξε …

Για να καταλάβετε τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στον παραδοσιακό και τον ψηφιακό τρόπο προσέξτε τι θα συνέβαινε αν δεν χρησιμοποιούνταν το email: Η διευθύντρια (ή κάποιος άλλος) συντάσσει μια επιστολή με το επίμαχο περιεχόμενο σε δεκάδες αντίγραφα. Διεύθυνση αποστολέα βάζει τη διεύθυνση του σχολείου. Ταχυδρομεί τις επιστολές. Ο “καταδότης” διαβάζει την επιστολή … “α πουλάκι μου, για να το μάθει το boss…” και πηγαίνει στο boss “Δες ρεζιλίκια!”  Αυτός τσαντίζεται και μέσα σε ένα λεπτό συντάσσει κλήση σε απολογία σε εμπιστευτική επιστολή την οποία και ταχυδρομεί στη διευθύντρια. Δε νομίζετε πως κάποιοι βιάστηκαν;

Αυτό το περιστατικό είναι ένα από τα πολλά κωμικοτραγικά που συμβαίνουν όταν χρησιμοποιούμε “νέα μέσα με τον παλιό τρόπο”.

Ένα άλλο είναι η κατάχρηση του email. Καθημερινά καταφθάνουν δεκάδες και μερικές φορές εκατοντάδες μηνύματα στα email των σχολείων. Όσα φίλτρα και να βάλουμε, όσες λίστες ανεπιθυμήτων και να φτιάξουμε, όσους κανόνες αλληλογραφίας, τελικά θα πρέπει διαχειριστούμε έναν απίστευτο όγκο μηνυμάτων καθημερινά.

Το φαινόμενο οφείλεται σε 3 λόγους κυρίως. 

  • Στην αποστολή μαζικών μηνυμάτων από αδαείς που κοινοποιούν εκατοντάδες ηλεκτρονικές διευθύνσεις σχολείων με αποτέλεσμα αυτές οι διευθύνσεις να έχουν γίνει πλέον στόχος των spammers.
  • Σε άλλες διοικητικές υπηρεσίες που με το παραμικρό αποστέλλουν ή προωθούν διάφορα μηνύματα.
  • Στη χρήση των λιστών του ΠΣΔ για “ψύλλου πήδημα”.

Αλλά δεν τελειώνει εδώ η ταλαιπωρία… Ο Διευθυντής του σχολείου θα πρέπει να εκτυπώσει, να αρχειοθετήσει και να ενημέρωσει ενυπόγραφα όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου για κάθε ένα εισερχόμενο (εξαιρούνται τα διαφημιστικά και αυτά που περιέχουν προσωπικά δεδομένα που έχουν άλλο χειρισμό)!  Αυτό, όπως καταλαβαίνει ο καθένας, δεν γίνεται στην πράξη, γιατί διαφορετικά θα  αφιερώναμε δεκάδες ώρες για έλεγχο, εκτύπωση, ανάγνωση από τους εκπαιδευτικούς και υπογραφές σε όλα τα έγγραφα!!!
Πρέπει λοιπόν να γίνουν πολλά ακόμη στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και δε βλέπω φως στον ορίζοντα ….

(βέβαια για το ηθικό κομμάτι δε νομίζω να τίθεται θέμα χρόνου …)

 

Γιάννης Σαλονικίδης – Δ@σκ@λος (ή κάποιος άλλος που υπέκλεψε τους κωδικούς μου)