Προϋποθέσεις για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Υπήρχαν ποτέ;…

Το παρακάτω κείμενο θα αποτελέσει την ομιλία μου στο 8o Συνέδριο για τις ΤΠΕ που θα διεξαχθεί στη Σύρο στις 25-27 Ιουνίου 2015 [άρα μπορεί να θεωρηθεί και spoiler…].

Προτάσεις του Συλλόγου Επιμορφωτών ΤΠΕ@Ε για μια επιτυχή ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία

Σχεδόν όλες οι εκπαιδευτικές ηγεσίες από το 1998 έως σήμερα έκαναν ιδιαίτερη μνεία στη σπουδαιότητα της εισαγωγής των Τ.Π.Ε. στην εκπαιδευτική διαδικασία – εξάλλου αποτελούσε και δέσμευσή μας ως χώρα στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της συνόδου της Λισαβόνας (Μάρτιος 2000).

Διατηρώ μια επιφύλαξη για τη σημερινή ηγεσία που μετά την αναφορά στην κιμωλία και το μαυροπίνακα, εξάλειψε τη μοριοδότηση της επιμόρφωσης Β΄ επιπέδου στις επιλογές των στελεχών εκπαίδευσης.
“…Προτζέκτορες, επιδιασκόπια και λοιπά υποκατάστατα αποστειρώνουν τη διδακτική σχέση. Την εξαϋλώνουν τείνοντας τελικά να την καταργήσουν.”

(Αριστείδης Μπαλτάς, Υπουργός Παιδείας)

Από τότε έχει γίνει πλήθος ενεργειών προς την κατεύθυνση αυτή. Θυμίζω το πρόγραμμα «Οδύσσεια» , επιμορφωτές Ε42 και την ενδοσχολική επιμόρφωση που ποτέ δεν προχώρησε , την προμήθεια 5000 εργαστηρίων για πρώτη φορά σε δημοτικά σχολεία, τα επιμορφωτικά προγράμματα και τις πιστοποιήσεις στις βασικές δεξιότητες, το ξεκίνημα της επιμόρφωσης Β΄ επιπέδου που πρόσφατα ολοκλήρωσε την Στ΄ περίοδο υλοποίησης της (..είναι και η τελευταία;), πιλοτική επιμόρφωση στα διαδραστικά συστήματα, το Ψηφιακό Σχολείο με τα διαδραστικά σχολικά βιβλία και το αποθετήριο μαθησιακών αντικειμένων, όπως το Φωτόδεντρο και πολλά άλλα μικρότερης εμβέλειας.

Στο μεταξύ έχουν περάσει περισσότερα από 15 χρόνια από τον πρώτο ολοκληρωμένο σχεδιασμό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και ακόμη αναρωτιόμαστε “κατά πόσο οι Έλληνες εκπαιδευτικοί αξιοποιούν τις τεχνολογίες στην καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική;”.

Και αυτό κατά τη γνώμη μου δεν είναι τόσο σημαντικό, όσο να απαντηθεί το ερώτημα: «Άξιζε τόσος κόπος και τόσοι πόροι;». «Έχουμε σημαντικά μαθησιακά αποτελέσματα από την επένδυση αυτή;».

Αυτό δυστυχώς θα περιμένουμε πολύ για να το μάθουμε… και , εάν μου επιτρέπετε, αμφιβάλω πολύ για τα αποτελέσματα.

[Σημείωση: Έρευνες που έχουν διεξαχθεί ακόμη και σε τεχνολογικά προηγμένες χώρες, όπως η Μ. Βρετανία και οι Η.Π.Α., δείχνουν ότι, παρά τη μεγάλη επένδυση που επιχειρείται από κυβερνητικούς και άλλους φορείς, οι ΤΠΕ δεν έχουν ακόμη σημαντική επίδραση στη διδασκαλία και τη μάθηση.]

Προϋποθέσεις

Και εξηγούμαι.

Για την επιτυχή ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να τηρούνται ορισμένες προϋποθέσεις και μάλιστα σε άψογο συγχρονισμό.

Οι προϋποθέσεις αυτές σχετίζονται με την κεντρική εκπαιδευτική πολιτική, την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, την τεχνολογική υποδομή και την υποστήριξη (τεχνική και παιδαγωγική).

Αν εξετάσουμε μια προς μια τις προϋποθέσεις θα διαπιστώσουμε πως κατά καιρούς ικανοποιούνται οι όροι… αλλά…

Προβλήματα (εκπαιδευτική πολιτική)

Τα ΑΠΣ αλλά και τα σχολικά βιβλία αναφέρονται εκτενώς στη χρήση των ΤΠΕ, υπάρχουν προτάσεις, παραδείγματα κλπ. Αλλά από την άλλη ο εκπαιδευτικός που καλείται να υλοποιήσει μια διδασκαλία με χρήση ΤΠΕ βρίσκεται αντιμέτωπος με αξεπέραστα εμπόδια, όπως:

• Διαθεσιμότητα εργαστηρίου,
• έλλειψη τεχνολογικής υποδομής στην τάξη,
• ασφυκτικός προγραμματισμός ύλης,
• απουσία τεχνικής υποστήριξης

Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ιδιαίτερα έχει να αντιμετωπίσει και μερικές τραγελαφικές καταστάσεις, όπως τα φορητά εργαστήρια που πρέπει να μετακομίζουν από όροφο σε όροφο και από τάξη σε τάξη κάθε διδακτική ώρα, εάν δεν χρησιμοποιούνται από τον εκπαιδευτικό πληροφορικής [στα δημοτικά με διευρυμένο ωράριο].

Ακόμη το μοντέλο ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στα δημοτικά αλλάζει κατά το δοκούν. Άλλαξε μήπως η εκπαιδευτική πολιτική, η εθνική στρατηγική; Όχι απλώς απορροφήθηκαν πληροφορικοί στα δημοτικά.

Κι έτσι μέσα σε μια νύχτα το μοντέλο από ολιστικό-ολοκληρωμένο ονομάστηκε πραγματολογικό-εφικτό.

Προβλήματα (τεχνολογική υποδομή – επιμόρφωση)

Ας εξετάσουμε την τεχνολογική υποδομή και την επιμόρφωση με αναλογία στα 3 πρώτα κεφάλαια της Γένεσης.

• Εν αρχή (1998-2000) δημιουργήθηκαν μερικά λογισμικά αλλά δεν υπήρχαν υπολογιστές στα σχολεία.
• Και τότε είπαν να κάνουμε εργαστήρια και τα έκαναν (2001-2003)
• Την Τρίτη μέρα το ΕΑΙΤΥ ξεκίνησε την επιμόρφωση Β΄ επιπέδου (2008), γιατί τα δημιουργήματα των προηγούμενων ημερών θα ήταν άχρηστα χωρίς αυτήν.
• Και είπε κάποιος την τέταρτη μέρα (2009) – στο ξεκάρφωτο: «Ας δώσουμε δωρεάν netbooks στους μαθητές!» . Και τα έδωσε και κανείς δεν κατάλαβε για ποιο λόγο (μυστήριες οι βουλές του κυρίου!)
• Την Πέμπτη μέρα αυτοί που επιμορφώθηκαν πήγαν στα σχολεία τους και διαπίστωσαν ότι τα δημιουργήματα της πρώτης μέρας και τα περισσότερα της δεύτερης ημέρας ήταν για τα σκουπίδια. Κάτι ψέλλισαν στο δημιουργό αλλά αυτός ατάραχος έφτιαξε το Ψηφιακό σχολείο (2011-2012) εξέδωσε ένα κάρο εγκυκλίους και πολύ χάρηκε.
• Την έβδομη ημέρα κάθισε και ξεκουράστηκε και τώρα είμαστε στην 7^η ημέρα και περιμένουμε το δημιουργό ….

1^ον να αναβαθμίσει τα παλιά εργαστήρια και να εξοπλίσει νέα

2^ον να αποταθεί και σε άλλους δημιουργούς για το λογισμικό

3^ον να συνεχίσει την επιμόρφωση και

4^ον να μην πετάξει τους πρωτόπλαστους από τον παράδεισο γυμνούς στα αγκάθια για ένα μήλο

Δεν είναι υπονοούμενο για την Apple και μην πάει το μυαλό σας στον κατηραμένο office

«…και ακάνθας και τριβόλους θέλει βλαστάνει εις σέ· και θέλεις τρώγει τον χόρτον του αγρού· (Γένεσις 3:18)

Με λίγα λόγια οι επιμορφούμενοι πρέπει να υποστηρίζονται μετά το πέρας της επιμόρφωσης με οργανωμένο και συστηματικό τρόπο.

Θα μπορούσα να αναφερθώ και σε άλλα απόκρυφα ευαγγέλια, όπως:

• Η παραπαίουσα τεχνολογική υποδομή του ΠΣΔ και η ανεπάρκεια στην ταχύτητα των ADSL γραμμών των σχολικών μονάδων
• Οι δεκάδες διαγωνισμοί προμηθειών με μειοδοτικούς διαγωνισμούς χωρίς συντελεστές ποιότητας του τεχνολογικού εξοπλισμού, με αποτέλεσμα οι όποιες νέες προμήθειες να βρίσκονται στο κατώφλι της απόσυρσης
• Τα υπέρογκα ποσά που δαπανήθηκαν για την ανάπτυξη και προμήθεια λογισμικών που ήδη είναι απαρχαιωμένα ή δεν «έτρεξαν» ποτέ.
• Οι επιλογές προσώπων σε θέσεις – κλειδιά με βάση τα τυπικά προσόντα και όχι με βάση τη γνώση και το έργο
• Η καθυστέρηση των επιμορφώσεων και των πιστοποιήσεων, η ανέκδοτη γραφειοκρατία του ΙΕΠ και το χάσιμο κονδυλίων εξαιτίας αυτής της ανικανότητας διαχείρισης των έργων, και τέλος, θα πρόσθετα
• Την απαράμιλλη αδιαφορία, σε βαθμό άρνησης, των συνδικαλιστικών οργάνων να προωθήσουν οτιδήποτε σχετίζεται με τις Νέες Τεχνολογίες στην εκπαίδευση.

Προτάσεις

Αρχικά να τονίσουμε πως είναι απαραίτητη μια πλήρης και εκτεταμένη έρευνα σχετικά με την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Η έρευνα θα πρέπει να εστιάσει στα παρακάτω ζητήματα:

• Δομή της επιμόρφωσης στις ΤΠΕ
• Μετασχηματισμός των διδακτικών πρακτικών από τους εκπαιδευτικούς
• Μαθησιακά αποτελέσματα σε συγκεκριμένα «δύσκολα» γνωστικά πεδία
• Εύρος χρήσης των τεχνολογικών υποδομών και των ψηφιακών αποθετηρίων και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που έχει η χρήση αυτή.

[Σημειώσεις:

1. Με τη λήξη των προγραμμάτων Β΄ επιπέδου οι εκπαιδευτικοί και οι επιμορφωτές καλούνται να συμπληρώσουν σχετικά ερωτηματολόγια, αλλά μέχρι τώρα δεν έχουμε τα αποτελέσματα της επεξεργασίας των ερωτηματολογίων.
2. Πρόσφατα συστάθηκε Επιτελική Ομάδα Εμπειρογνωμόνων στο υπουργείο Παιδείας με αντικείμενο: Μελέτη αποτελεσμάτων υλοποίησης των κύριων αξόνων δράσης του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων στην προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2007-13.

Οι προτάσεις για την επιτυχή ενσωμάτωση των ΤΠΕ αγγίζουν 3 άξονες που αφορούν: (Κεντρικός σχεδιασμός, παιδαγωγική διάσταση, υποστήριξη μετά την επιμόρφωση)]

Α. Ζητήματα κεντρικού σχεδιασμού

Οι καλές πρακτικές αξιοποίησης των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία, δηλ. αυτές που έχουν στο κέντρο τον μαθητή, απαιτούν αλλαγές στους τρόπους οργάνωσης του μαθησιακού υλικού, αλλαγή στους τρόπους ενεργοποίησης των μαθητών, επικέντρωση των προσπαθειών στις δύσκολες έννοιες και στην άρση των γνωστικών εμποδίων, άρα, περισσότερο διδακτικό χρόνο, ευελιξία προγράμματος, συνεργασίες με άλλες τάξεις ή άλλα σχολεία κλπ. Επίσης απαιτούν ένα ελάχιστο τεχνολογικών υποδομών – διαδίκτυο, υπολογιστές (εργαστήριο ή γωνιά ΗΥ), συσκευές προβολής, διαδραστικό πίνακα κλπ.

Επομένως σε επίπεδο κεντρικού σχεδιασμού πρέπει να τεθεί το θέμα της αλλαγής των ΑΠΣ, της περικοπής της ύλης και της προσαρμογής των ωρολογίων προγραμμάτων.

Όμως πρέπει να αποφασιστεί με ποιο μοντέλο ενσωμάτωσης των ΤΠΕ θα πορευτούμε. Με την παρούσα δομή, δηλ κλασικά σχολεία και ΕΑΕΠ, αυτό δεν μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά.

Η λειτουργία των ΕΑΕΠ προκαλεί προβλήματα στη χρήση των εργαστηρίων από τους δασκάλους των τάξεων, αφού σε ένα 12/θέσιο σχολείο κάθε τάξη κάνει από 2ώρες μάθημα με τον εκπαιδευτικό πληροφορικής [στα γυμνάσια η κατάσταση είναι χειρότερη και στα Λύκεια … ας μην το συζητάμε καλύτερα].

Εκ των πραγμάτων οι διαθέσιμες ώρες χρήσης των εργαστηρίων είναι ελάχιστες και επιτρέπουν μόνο αποσπασματική, ευκαιριακή χρήση των ΤΠΕ.

Άρα, εφόσον συνεχίσουμε να διατηρούμε τα σχολεία με ΕΑΕΠ, πρέπει να μειωθούν δραστικά οι ώρες του μαθήματος πληροφορικής. Ταυτόχρονα θα πρέπει να αλλάξει ο κανονισμός χρήσης των φορητών εργαστηρίων που τώρα δίνει αποκλειστική πρόσβαση στον εκπαιδευτικό πληροφορικής.

Διαφορετικά θα πρέπει να εξοπλιστούν όλες οι τάξεις στα ΕΑΕΠ τουλάχιστον με γωνιά ΗΥ και διαδραστικούς πίνακες (μεγάλη δαπάνη) και βέβαια πάνε περίπατο κάτι για ομαδοσυνεργατική διδασκαλία για διερευνητική μάθηση και τέτοια.

Αναβάθμιση ή αντικατάσταση του παλιού εξοπλισμού (εργαστήρια του 2001) σε συνδυασμό με την αλλαγή χρήσης των φορητών εργαστηρίων και ανάλογα με τις ανάγκες κάθε σχολικής μονάδας (αυτό απαιτεί αλλαγή του κανονισμού σχολικού εργαστηρίου).

Σύνδεση των επιμέρους έργων που αφορούν στην παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ κάτω από έναν κεντρικό συντονισμό και διαχείριση.

[Σχόλιο: Σήμερα υπάρχει η πλατφόρμα του ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ, που περιλαμβάνει τα ψηφιακά διαδραστικά βιβλία, το αποθετήριο ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ, το e-me, http://i-participate.gr/ Δίκτυο Καινοτόμων Εκπαιδευτικών ΓΙΑ ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ, το i-create, καθώς και άλλες δράσεις, όπως: το αποθετήριο σεναρίων ifigeneia, έργο του ΙΕΠ για τη σύνταξη πρότυπων εκπαιδευτικών σεναρίων, παρόμοιο έργο του ΙΤΥΕ, αξιολόγηση εκπαιδευτικών σεναρίων του ΥΠΟΠΑΙΘ κ.ά.

Παρατηρούμε έναν κατακερματισμό σε διάφορους φορείς, πράγμα που δυσκολεύει την ενοποίησή τους αλλά και τη αναβάθμιση και συντήρησή τους. Επιπλέον τα περισσότερα απ’ αυτά είναι έργα που εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ 2007-2013 το οποίο έχει λήξει και είναι αμφίβολη η συνέχισή τους.

Το ερώτημα που τίθεται είναι: «Ποια θα είναι η τύχη όλων αυτών των υποστηρικτικών έργων τώρα που έληξαν ή λήγουν οι συμβάσεις των εμπλεκομένων;».

Ήδη τα ψηφιακά αντικείμενα που έχουν παραχθεί για το ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ το 2012 χρειάζονται αναβάθμιση και επικαιροποίηση.

Και τι θα γίνει με τα ψηφιακά διαδραστικά βιβλία τώρα που επίκειται η αλλαγή των σχολικών βιβλίων; (φτου και απ’ την αρχή;)]

Β. Παιδαγωγική διάσταση

Αυτή αφορά στην επιμόρφωση εκπαιδευτικών στις ΤΠΕ και κυρίως την επιμόρφωση Β΄ επιπέδου.

Σήμερα βρισκόμαστε σε μια καμπή σχετικά μ’ αυτό το θέμα.

Η επιμόρφωση Β΄ επιπέδου έχει ολοκληρωθεί ως έργο και αναμένονται οι προτάσεις της επιτελικής ομάδας εμπειρογνωμόνων για τη συνέχισή της.

Υπάρχει η σκέψη των σύντομων επιμορφωτικών προγραμμάτων με θεματολογία τα διαδραστικά συστήματα και τα εργαλεία διαδικτύου (Web 2.0), αλλά μια τέτοια επιμόρφωση ενισχύει την εργαλειακή προσέγγιση χρήσης των ΤΠΕ και είναι ασύμβατη με τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις για την παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ.

Οι εκπαιδευτικοί που θα λάβουν μια τέτοια επιμόρφωση, χωρίς το απαραίτητο θεωρητικό υπόβαθρο και τη βαθιά συνειδητοποίηση πως πρέπει ταυτόχρονα να αλλάξουν και τις μεθοδολογικές τους προσεγγίσεις εύκολα μπορεί να διολισθήσουν σε δασκαλοκεντρικού τύπου διδακτικές πρακτικές.

Προτείνουμε τη συνέχιση της επιμόρφωσης Β΄ επιπέδου, αφού πρώτα βελτιωθεί και επικαιροποιηθεί το ΑΠΣ, μειωθούν οι ώρες επιμόρφωσης, απαλλαγεί το ΠΣ από παλιά, ασύμβατα εκπαιδευτικά λογισμικά (και δοθεί έμφαση σε λογισμικά ελεύθερα και εργαλεία διαδικτύου) και εξαπλωθεί σε όλες τις ειδικότητες των εκπαιδευτικών (για το τελευταίο έχουμε συγκεκριμένη πρόταση που επιλύει σε σημαντικό βαθμό το πρόβλημα).

Τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών της επιμόρφωσης στη διδακτική αξιοποίηση των Τ.Π.Ε., τόσο το Γενικό Μέρος όσο και το Ειδικό Μέρος ειδικοτήτων, χρησιμοποιούνται ήδη από το 2008 – με εξαίρεση το Ειδικό Μέρος Πληροφορικών. Στο διάστημα αυτό έγιναν αποσπασματικές επικαιροποιήσεις για επιμέρους θέματα (διαδραστικά συστήματα, εφαρμογές web 2.0, έλεγχος υπερσυνδέσμων αναφορών κλπ.) το 2010 και το 2011.

Στο μεταξύ υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στη φιλοσοφία χρήσης των Τ.Π.Ε. στην εκπαίδευση, νέα ερευνητικά δεδομένα, ανάπτυξη τομέων όπως η εκπαίδευση από απόσταση, τα κοινωνικά δίκτυα, οι εφαρμογές διαδικτύου, η ανάγκη για ασφάλεια στο διαδίκτυο κλπ.

Επιπρόσθετα καταργήθηκαν ή άλλαξαν τους όρους χρήσης τους διάφορες διαδικτυακές υπηρεσίες και εφαρμογές και παράλληλα δημιουργήθηκαν νέες υπηρεσίες και αποθετήρια μαθησιακών αντικειμένων και εφαρμογών (π.χ. η πλατφόρμα «Ψηφιακό Σχολείο» ).

Στο σύνολό τους λοιπόν μοιάζουν απαρχαιωμένα και χρήζουν εκτεταμένης επικαιροποίησης.

Εάν η επιστημονική ομάδα του έργου προχωρήσει στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να λάβει υπόψη της, εκτός από τα παραπάνω, και την απαίτηση των επιμορφουμένων να δοθεί περισσότερο βάρος στη διδακτική μεθοδολογία και εφαρμογή στην τάξη και λιγότερο στο θεωρητικό κομμάτι. Και βέβαια να ανανεωθούν τα προτεινόμενα εκπαιδευτικά σενάρια του ειδικού μέρους που πλέον μοιάζουν εκτός τόπου και χρόνου και πολύ απέχουν από το να ονομάζονται «προτεινόμενα»…!

Από την αρχή της επιμόρφωσης το προσφερόμενο εκπαιδευτικό λογισμικό ήταν φτωχό ή πολύπλοκο και δυσλειτουργικό με μερικές φωτεινές εξαιρέσεις. Με το πέρασμα του χρόνου προστέθηκαν και οι αναμενόμενες ασυμβατότητες. Σήμερα υπάρχουν εφαρμογές που δεν εγκαθίστανται καν σε σύγχρονα λειτουργικά συστήματα ή εγκαθίστανται σε περιβάλλον virtual machine.

Προτείνουμε αρχικά να γίνει ένα ξεκαθάρισμα. Ό,τι είναι λειτουργικό και σύμφωνα με το πνεύμα της επιμόρφωσης να κρατηθεί ή να ζητηθεί από τους δημιουργούς να το εκσυγχρονίσουν (αναβαθμίσουν αν προτιμάτε).

Να αγοραστούν τα δικαιώματα σύγχρονων εφαρμογών και να εξελληνιστούν.

Να δοθεί βάρος στην υποστήριξη και ανάπτυξη εφαρμογών ανοιχτού κώδικα.

Να εγκατασταθούν σε διακομιστές του Υπουργείου Παιδείας μερικές υπηρεσίες και εφαρμογές εργαλείων γενικής χρήσης (π.χ. εννοιολογικής χαρτογράφησης, συνεργατικά σημειωματάρια, περιβάλλον διαδραστικού συστήματος, συστήματα διαχείρισης μάθησης και περιεχομένου κλπ.)

Σε τελική ανάλυση ας γίνει μια διαβούλευση με τη συμμετοχή των εμπλεκομένων για να καταλήξουμε επιτέλους σε κοινά αποδεκτό λογισμικό.

Σε αυτά που αφορούν την ουσία της επιμόρφωσης το βάρος θα πρέπει να δοθεί στην ενθάρρυνση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών ώστε να αλλάξουν τις μεθόδους και τις διδακτικές στρατηγικές που χρησιμοποιούν τώρα (κυρίως δασκαλοκεντρικές), δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στη βιωματική προσέγγιση του επιμορφωτικού περιεχομένου, στη συνεργασία και στις διδακτικές παρεμβάσεις σε πραγματικές συνθήκες τάξης.

Γ. Υποστήριξη (μετά την επιμόρφωση)

Όταν ένας εκπαιδευτικός ολοκληρώνει την επιμόρφωση στις ΤΠΕ και πιστοποιείται, θεωρείται πως είναι σε θέση να αξιοποιεί τις ΤΠΕ στην τάξη του. Αυτό όμως δεν ισχύει στην πράξη.

Ο εκπαιδευτικός χρειάζεται συνεχή παιδαγωγική και τεχνική υποστήριξη. Τέτοια υποστήριξη δεν προβλέφθηκε γι’ αυτό και δεν υπάρχει. Χωρίς αυτή την υποστήριξη οι εκπαιδευτικοί σύντομα θα καταλήξουν να επιστρέψουν στις γνωστές τους πρακτικές (εργαλειακή χρήση των ΤΠΕ) ή να μην χρησιμοποιούν καθόλου ΤΠΕ (εξαιτίας προβλημάτων του τεχνολογικού εξοπλισμού).

Προτείνουμε:

Α. Την καθιέρωση θέσης εκπαιδευτικού ΤΠΕ σε κάθε σχολική μονάδα – με μείωση ωραρίου ή με αποκλειστικό ωράριο σ’ αυτή τη θέση και έργο την παροχή παιδαγωγικής υποστήριξης ή/και τεχνικής υποστήριξης σε όλους τους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας (αυτό ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες).

Β. Τη δημιουργία ενός Κέντρου στήριξης ΤΠΕ π.χ. σε επίπεδο περιφέρειας εκπαίδευσης. Αυτό μπορεί να στελεχωθεί από εκπαιδευτικούς/επιμορφωτές και κύριο έργο του θα είναι η παιδαγωγική υποστήριξη όσων εκπαιδευτικών θέλουν να αξιοποιήσουν τις ΤΠΕ στη διδασκαλία τους.

Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα νέους υπεύθυνους τομέων σε περιφέρειες ή περισσότερους αποσπασμένους.

Ένα μεγάλο μέρος της υποστήριξης μπορεί να δίνεται με σύγχρονο ή ασύγχρονο τρόπο μέσω μια ηλεκτρονικής πλατφόρμας υποστήριξης (helpdesk).

Ο εκπαιδευτικός θα υποβάλλει τα ερωτήματά του και ο επιμορφωτής θα τον συμβουλεύει, θα προτείνει, θα δίνει ιδέες και λύσεις κυρίως για παιδαγωγικά, μεθοδολογικά ζητήματα και ενδεχομένως για κάποια τεχνικά θέματα π.χ. εγκατάσταση λογισμικών κλπ.

Εκτός όμως από την άμεση, πρώτη υποστήριξη, το σώμα των επιμορφωτών θα μπορούσε να διοργανώνει επιμορφωτικά προγράμματα (εξ αποστάσεως, webinars, δια ζώσης) ανάλογα με τις ανάγκες των σχολικών μονάδων και ύστερα από αίτημά τους.

Επιπλέον το Κέντρο ΤΠΕ μπορεί να υποστηρίζει και τα παρακάτω:

• Δημιουργία και λειτουργία υποδομών τηλεκπαίδευσης για τις απομακρυσμένες περιοχές.
• Διαχείριση ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης ψηφιακού υλικού από Ελεύθερο Λογισμικό και γενικότερα υλικό που μπορούμε να βρούμε στο Διαδίκτυο.
• Να λειτουργεί ως τοπικό «Παρατηρητήριο» των ΤΠΕ, το οποίο παράλληλα θα προωθεί την ένταξή τους στη διδακτική πράξη.

Ένα πρόβλημα που μένει να αντιμετωπιστεί είναι ο χρόνος που θα απασχολούνται οι επιμορφωτές ή όποιοι αναλάβουν αυτό το έργο.

Μια πρόταση είναι η μείωση του ωραρίου τους για κάποιες ώρες το μήνα και ανάλογα με το υποστηρικτικό έργο που παρέχουν (όπως γίνεται στην περίπτωση των εκπαιδευτικών/συνδικαλιστών) ή χωρίς μείωση ωραρίου αλλά με αμοιβή, εφόσον ενταχθεί αυτή η μορφή υποστήριξης στο νέο ΕΣΠΑ.

Ένα τελευταίο ζήτημα είναι αυτό των κινήτρων.

Μέχρι τώρα η πιστοποίηση στις ΤΠΕ μοριοδοτούνταν για την κατάληψη θέσεων στελεχών εκπαίδευσης. Αυτός ήταν ένας σημαντικός λόγος για το αυξημένο ενδιαφέρον που έδειχναν οι εκπαιδευτικοί. Σε πρόσφατη έρευνα μεταξύ 734 εκπαιδευτικών που έχουν επιμορφωθεί την Γ΄ και Δ΄ περίοδο επιμόρφωσης αυτό το κίνητρο ήταν το πλέον σημαντικό για το 28% των εκπαιδευτικών! (1 στους 4).

Τώρα αυτό το κίνητρο δεν υπάρχει. Άρα αναμένεται η κάμψη του ενδιαφέροντος για τέτοιου είδους επιμορφώσεις.

Προτείνουμε την επαναφορά της μοριοδότησης για την επιμόρφωση Β΄ επιπέδου.

Προτείνουμε να καταργηθεί η μοριοδότηση Α΄ επιπέδου (σήμερα 0.5 μόριο, το οποίο κατέχουν έτσι κι αλλιώς το 85-90% των εκπαιδευτικών – στοιχεία από μεγάλη διεύθυνση Α/θμιας εκπαίδευσης, νομίζω Β΄Αθήνας).

Να δοθεί 1 μόριο στην επιμόρφωση Β΄ επιπέδου με ορισμένες προϋποθέσεις.

Αρχικά να λειτουργήσουν επιμορφωτικά προγράμματα για όλους στο γενικό μέρος Β΄ επιπέδου. Όσοι πιστοποιούνται να λαμβάνουν 0,5. Στη συνέχεια και μετά τη δημιουργία σώματος επιμορφωτών για τις υπόλοιπες ειδικότητες να λαμβάνουν οι επιμορφούμενοι και το άλλο μισό μόριο εφόσον πιστοποιηθούν επιτυχώς και στο ειδικό μέρος.

Εναλλακτικά προτείνουμε την παροχή εκπαιδευτικών μονάδων για παρακολούθηση προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών με παρόμοια θεματολογία.

Είναι φανερό σε όλους όσοι ασχολούνται με τις ΤΠΕ στην εκπαίδευση ότι κάτι δεν πάει καλά.

Αποσπασματικότητα, ασυνέχεια, έργα που κύριο σκοπό έχουν την ευκαιριακή απορρόφηση πόρων (και μένω μόνο σ’ αυτό), προβληματική υποστήριξη των εκπαιδευτικών, έλλειψη κινήτρων.

Ένας πολύ σημαντικός άνθρωπος των ΤΠΕ στην Ελλάδα μου είπε, σε μια συζήτηση στην οποία του έθεσα τους προβληματισμούς μου, το εξής:

«Μην ανησυχείς. Φαντάσου τις ΤΠΕ σαν μια ατμομηχανή. Στην αρχή ξοδεύεις πολύ ενέργεια με μικρό αποτέλεσμα. Σιγά σιγά όμως αρχίζει να αναπτύσσει ταχύτητα και ξεχύνεται στις ράγες!»

Από τις μέχρι τώρα διαπιστώσεις μου έχω να ανταπαντήσω το εξής:

«Η ατμομηχανή μας βρίσκεται ακόμη μέσα στο σταθμό και μου φαίνεται πως ξεμένουμε από κάρβουνο…»