1:1 Laptop – Ψηφιακή τάξη

Τελευταία έχουμε ένα μπαράζ δημοσιευμάτων για τη χορήγηση κουπονιού 450 € σε κάθε μαθητή της Α΄ Γυμνασίου με σκοπό οι φορητοί ΗΥ να χρησιμοποιηθούν άμεσα στη διδασκαλία. H εν λόγω δράση που ονομάζεται Ψηφιακή Tάξη προωθείται από την Eιδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού του Υπουργείου Oικονομίας και Oικονομικών, και το ΥΠΕΠΘ και εντάσσεται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα “Ψηφιακή Σύγκλιση” (ΕΣΠΑ 2007-2013)
[οι Τεχνικές προδιαγραφές σε προηγούμενο άρθρο].

Μελετώντας την Πρόσκληση Υποβολής Προτάσεων για την Ψηφιακή τάξη διαπίστωσα πως αποτελείται από μία σειρά δράσεων, μια εκ των οποίων είναι η χορήγηση φορητού στους μαθητές.

Συγκεκριμένα αναφέρεται: [οι υπογραμμίσεις δικές μου]

Η «Ψηφιακή Τάξη» αποτελεί μια καινοτόμο πρωτοβουλία ενσωμάτωσης των Η/Υ και του εκπαιδευτικού λογισμικού στη διδασκαλία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και, ειδικότερα, των τριών τάξεων του Γυμνασίου. Προκειμένου να εξασφαλιστούν η επιτυχής εφαρμογή και αξιολόγησή της, οι ενέργειες που συνιστούν τη Δράση αφορούν πάντα την ίδια ομάδα – στόχο, κατά τη διάρκεια της μετάβασής της από την Α΄ έως τη Γ΄ Γυμνασίου.

Το σύνολο της Δράσης έχει σχεδιασθεί προκειμένου να εξασφαλιστεί η σταδιακή εισαγωγή και αξιολόγηση της πρόσβασης στις νέες τεχνολογίες ως μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Αναλυτικότερα, η Δράση διακρίνεται σε δύο διακριτές, αλλά παράλληλες ενότητες:

Η πρώτη ενότητα (την οποία καλείται να υλοποιήσει η «Ψηφιακές Ενισχύσεις Α.Ε.» αφορά στην παροχή προσωπικών φορητών Η/Υ στο σύνολο των μαθητών της Α’ Γυμνασίου της χώρας αλλά και στους καθηγητές που θα υλοποιήσουν τη σχετική διδασκαλία, καθώς και στην ενσωμάτωση του απαραίτητου εκπαιδευτικού λογισμικού και ψηφιακού υλικού που έχουν αναπτυχθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία, ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής εκπαίδευσης των μαθητών. Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει το σύνολο των ενεργειών που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί η εξοικείωση των μαθητών και των καθηγητών με τη χρήση των Η/Υ κατά τη διδασκαλία, καθώς και η έναρξη της ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η ολοκλήρωση της πρώτης ενότητας σηματοδοτεί την επίτευξη της ωριμότητας των μαθητών και των καθηγητών που απαιτείται για την υλοποίηση των επιπλέον ενεργειών που συνιστούν τη δεύτερη ενότητα (την οποία καλείται να υλοποιήσει η Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του ΥπΕΠΘ) της Δράσης, η οποία και περιλαμβάνει:

• προμήθεια κεντρικών εξυπηρετητών για τις σχολικές μονάδες,
• προμήθεια ειδικών ερμαρίων για την αποθήκευση και φόρτιση των Η/Υ των μαθητών,
• προμήθεια διαδραστικών πινάκων (interactive board) για τη Β’ Γυμνασίου
• ανάπτυξη και προσαρμογή επιπλέον ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού.

Από την ανάγνωση μου δημιουργήθηκαν κάποια ερωτήματα [και δεν θα έπρεπε, αλλά δυστυχώς τείνει να γίνει κοινή πρακτική η έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης της εκπαιδευτικής κοινότητας για τέτοιου είδους εγχειρήματα]:

1. Υπάρχει κάποιου είδους στρατηγικής για την ένταξη του μοντέλου 1:1 Laptop στο Γυμνάσιο σε βάθος χρόνου ή πρόκειται για 3ετή πιλοτική εφαρμογή και αφορά στους μαθητές της Α΄ Γυμνασίου σχ. έτους 2009-2010;

Διότι αναφέρεται “… Προκειμένου να εξασφαλιστούν η επιτυχής εφαρμογή και αξιολόγησή της, οι ενέργειες που συνιστούν τη Δράση αφορούν πάντα την ίδια ομάδα – στόχο, κατά τη διάρκεια της μετάβασής της από την Α΄ έως τη Γ΄ Γυμνασίου.”

Η διατύπωση αφήνει να υπονοηθεί πως πρόκειται για πιλοτική εφαρμογή, αφού μιλάει για αξιολόγηση, για ομάδα-στόχο κλπ.

2. Προβλέπεται επέκταση και στο Δημοτικό και το Λύκειο;

Κουβέντα για το θέμα αυτό. Εάν όμως υπάρχει στρατηγική αυτή θα έπρεπε να ανακοινωθεί. Θα ήταν εξαιρετικά περίεργο να εφαρμοστεί μόνο στο Γυμνάσιο αγνοώντας τις άλλες βαθμίδες. Βέβαια η περίπτωση μου θυμίζει τα σχολικά εργαστήρια, όπου πρώτα εξοπλίστηκαν τα Γυμνάσια κι έπειτα οι υπόλοιποι. Προφανώς το Γυμνάσιο θεωρείται κατάλληλο για πειραματισμούς (?)

3.Υπάρχει έτοιμο εκπαιδευτικό λογισμικό και ψηφιακό υλικό που θα ενσωματωθεί στους φορητούς ΗΥ ώστε να είναι δυνατή η παιδαγωγική αξιοποίησή τους;

“…καθώς και στην ενσωμάτωση του απαραίτητου εκπαιδευτικού λογισμικού και ψηφιακού υλικού που έχουν αναπτυχθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία, ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής εκπαίδευσης των μαθητών.”

Ποιο είναι αυτό το λογισμικό και το ψηφιακό υλικό που έχει αναπτυχθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία και κυρίως πώς δεν το πήρα χαμπάρι όταν …αναπτυσσόταν 😥

Αν εννοεί ο ποιητής το λογισμικό του Π.Ι. ή το αγορασμένο του ΥΠΕΠΘ τότε έχω άσχημα μαντάτα. Τα netbooks , γιατί περί αυτού πρόκειται εάν μελετήσετε τις προδιαγραφές, είναι φτιαγμένα για ασύρματη πλοήγηση στο διαδίκτυο. Οι πολυμεσικές τους δυνατότητες, οι δυνατότητες απεικόνισης και η επεξεργαστική τους ισχύς δεν επαρκούν για τα περισσότερα από τα λογισμικά και τις εφαρμογές. Ακόμη και οι εφαρμογές γραφείου είναι εξαιρετικά δύσκολο να χρησιμοποιηθούν σε τόσο μικρές οθόνες (10”-11,5”) [δοκίμασε άραγε κανένας να διαβάσει ένα pdf μερικών σελίδων σε netbook?]

4. Ποιες ενέργειες θα εξασφαλίσουν την εξοικείωση μαθητών-εκπαιδευτικών με τη χρήση Η/Υ στη διδασκαλία;

“Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει το σύνολο των ενεργειών που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί η εξοικείωση των μαθητών και των καθηγητών με τη χρήση των Η/Υ κατά τη διδασκαλία, καθώς και η έναρξη της ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία.”

Αυτό πραγματικά δεν το καταλαβαίνω… Πιστεύει κανείς πως εάν κάποιος έχει έναν Η/Υ εξοικειώνεται αυτομάτως με τη χρήση του στη διδασκαλία; [προφανώς το πιστεύει, αφού το γράφει].

Διότι εδώ μιλάμε για χρήση τον Οκτώβριο του 2009, δηλ. σε μερικούς μήνες. Ποιες ενέργειες θα έχουν γίνει μέχρι τότε; Το διάστημα αυτό δεν επαρκεί ούτε για μια απλή ενημέρωση των καθηγητών. Ή μήπως έχουμε ήδη εκπαιδευτικούς επιμορφωμένους στην παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ; [αν πείτε για τους 4.350 της Β΄ επιμόρφωσης,  ας λάβετε υπόψη πως οι μισοί και παραπάνω είναι της Α΄θμιας και από τους εναπομείναντες είναι ελάχιστοι αυτοί που είναι εκπαιδευτικοί Γυμνασίου – κι αυτά με την προϋπόθεση πως η επιμόρφωση Β΄ επιπέδου ήταν επιτυχής. Αλήθεια έγινε αξιολόγηση του προγράμματος;]

5. Έγινε κάποια μελέτη σκοπιμότητας και τεκμηρίωσης της ένταξης των ΤΠΕ-Ε διαμέσου των φορητών ΗΥ που να λαμβάνει υπόψη της τις εμπειρίες άλλων χωρών από την υιοθέτηση του μοντέλου «φορητός ΗΥ ανά μαθητή»; [γνωστό και ως «1:1 laptop» ή «one-to-one laptop]

Eάν έγινε, δεν θα έπρεπε να ανακοινωθεί στην εκπαιδευτική κοινότητα; Σε κάθε τέτοιου είδους καινοτομίες είναι απολύτως απαραίτητη η γνώση του “τι συνέβη αλλού”. Μια αναζήτηση στο διαδίκτυο θα μας διαφωτίσει βέβαια, αλλά πολύ θα ήθελα μια επίσημη ανακοίνωση.

Δείτε πάντως στοιχεία για το πείραμα της Πορτογαλίας (Magellan Initiative)…

• http://www.intel.com/pressroom/archive/releases/20080730corp.htm
• http://en.wikibooks.org/wiki/One-to-One_Laptop_Schools/Portugal
• http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12333&subid=2&pubid=12485148

ή άλλες περιπτώσεις σε πολιτείες των Η.Π.Α κυρίως.

• Are One-to-One Laptop Programs Worth the Investment? [αρνητικά σχόλια από διδάσκοντες]
• http://usm.maine.edu/cepare/mlti.htm [αρκετά άρθρα]
• http://www.nysia.org/special_features/article.cfm?pid=193 [θετικά σχόλια από εταιρείες software]
• http://www.catherinecookschool.org/page.cfm?p=56 [περίπτωση σχολείου με τέτοιο πρόγραμμα]
• Classroom Management of Laptops [άντε και τους έχεις… τι θα τους κάνεις;]
• http://www.innovativelearning.ca/sec-learntech/laptop-index.asp [και λίγο από Καναδά, για να δούμε πώς υποστηρίζεται ένα πρόγραμμα One-to-one laptop …]
• http://edweb.sdsu.edu/eet/articles/lptpprgrms/index.htm

6. Θα τροποποιηθούν τα  Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (να καθοριστούν οι διδακτικές περιστάσεις όπου η χρήση των προσωπικών ΗΥ μπορεί να αποφέρει καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα) ώστε να υπάρχει σύνδεση του μοντέλου «Φορητός ΗΥ ανά μαθητή» με το πρόγραμμα Σπουδών;

Γιατί εάν δεν τροποποιηθούν, όχι μόνο τα ΑΠΣ αλλά και το ωρολόγιο πρόγραμμα, το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο με πριν. Το μηχάνημα από μόνο του δεν δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ενεργό συμμετοχή των μαθητών ούτε βέβαια θα δημιουργήσει έξτρα κίνητρα στον καθηγητή να αλλάξει προσέγγιση στη διδασκαλία. Με λίγα λόγια απαιτείται η δημιουργία ευέλικτου διδακτικού χρόνου και ευκαιρίες για συνεργατικές μορφές μάθησης έξω από την πρακτική που ακολουθείται τώρα στα σχολεία μας.
[Αλλά φαντάζομαι μέχρι τον Οκτώβριο αυτά θα έχουν τακτοποιηθεί…]

7. Τι θα γίνει με την τεχνική υποστήριξη για αντιμετώπιση τεχνικών προβλημάτων (βλάβες, τροφοδοσία, ιοί, πρόσβαση στο διαδίκτυο κλπ.);

Αφού τον Η/Υ θα τον χρησιμοποιούν οι μαθητές και στο σπίτι, μέσα σε λίγο καιρό τα διάφορα συστήματα θα είναι τελείως διαφορετικά μεταξύ τους [όποιοι έχουν αφήσει “ελεύθερο” ένα σχολικό εργαστήριο αντιλαμβάνονται τι εννοώ…]. Ποιοι θα αντιμετωπίζουν τις ασυμβατότητες, τα “κολλήματα”, τους ιούς, τα δικτυακά προβλήματα; Πάλι οι ΠΛΗ.ΝΕ.Τ ή οι Πληροφορικοί του σχολείου;;; [Αυτοί οι άνθρωποι πια κατάντησαν “δια πάσαν νόσον και …”]

8. Ποιος ο λόγος της ύπαρξης dual boot OS;

Δηλ. γιατί να έχουμε και WinXp και διανομή Linux; Μήπως έγιναν ποτέ προσπάθειες δημιουργίας ψηφιακού υλικού για Linux; Το λογισμικό του ΥΠΕΠΘ, του Π.Ι τρέχει σε Linux; Σκοπεύουμε να δημιουργήσουμε τέτοιο υλικό; Εάν ναι, δεν θα πρεπε να το γνωρίζει αυτό η κοινότητα ανοιχτού κώδικα;

9. Ποιος θα εγκαταστήσει το απαραίτητο Πρόγραμμα διαχείρισης τάξης;;;

Εδώ θα ήθελα να αναφέρω κάτι σοβαρότατο. Στις τεχνικές προδιαγραφές δεν αναφέρεται τίποτα για προ-εγκατάσταση ενός αξιοπρεπούς προγράμματος διαχείρισης τάξης (CMS: Classroom Management System).

• Με το πρόγραμμα αυτό επιτυγχάνονται τα παρακάτω:
  • Επιτήρηση και έλεγχος (Monitor and Control): Ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιτηρεί και να ελέγχει τον φορητό του μαθητή. Η βασική λειτουργία αυτής της δυνατότητας είναι η επιβεβαίωση πως οι μαθητές είναι επικεντρωμένοι στους στόχους του μαθήματος, ενώ παράλληλα ο εκπαιδευτικός μπορεί να ελέγχει και να καθοδηγεί τους μαθητές του.
  • Αναμετάδοση οθόνης (Screen broadcast): Ο εκπαιδευτικός αναμεταδίδει και διαμοιράζει την οθόνη του ΗΥ του στους μαθητές.
  • Επίδειξη οθόνης μαθητών (Student demonstration): Αυτή η λειτουργία επιτρέπει σε έναν μαθητή να μοιραστεί την οθόνη του ΗΥ του με άλλους μαθητές. Η λειτουργία αυτή προάγει την ομαδική εργασία και τη συνεργατικότητα μεταξύ των μαθητών.
  • Απενεργοποίηση ΗΥ (Shut down on demand): Δυνατότητα να τεθούν εκτός λειτουργίας οι φορητοί ΗΥ των μαθητών. Το χαρακτηριστικό αυτό  αποτρέπει την απόσπαση προσοχής των μαθητών , ενώ δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να αλληλεπιδράσει με τους μαθητές του με άλλους τρόπους (παρουσίαση, επίδειξη, διάλεξη κλπ.)
  • Διανομή αρχείων (File sharing): Αυτό το χαρακτηριστικό επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς να διανέμουν αρχεία στους μαθητές.

Χωρίς αυτό πάπαλα το μάθημα… Οι μαθητές θα έχουν “φοβερές δυνατότητες” για instant messaging, και σίγουρα πολύ περισσότερες ευκαιρίες να περνούν ανώδυνα το χρόνο τους κατά τη διάρκεια ενός βαρετού μαθήματος… 😎

Τελειώνοντας αυτό το “σεντόνι” καταθέτω τα εξής:

• Οι υπολογιστές από μόνοι τους δεν προκαλούν τη δέσμευση των μαθητών για ενεργοποίηση και συμμετοχή.
• Δεν έχουν όλοι οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί τον ίδιο βαθμό εξοικείωσης με την τεχνολογία.
• Η διδασκαλία με τεχνολογία δεν είναι και δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός της εκπαίδευσης.
• Η διδασκαλία πρέπει να επικεντρώνεται στο περιεχόμενο και όχι στα τεχνολογικά χαρακτηριστικά των μέσων.
• Οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν καινοτομίες στη διδασκαλία τους αφού πρώτα δουν εφαρμογές καλής χρήσης και βεβαιωθούν πως έτσι θα πετύχουν καλύτερα αποτελέσματα.